گیاه یوکا
یوکا با نام علمی Yucca elephantipesو نام انگلیسی spineless yucca از گیاهان دیر رشد و دارای برگ های بزرگ کشیده نوک تیز شمشیری و ایستاده به رنگ سبز می باشند. برگ های یوکا ، هنگامی که جوان هستند، شفاف و مومی اند. در منطق گرمسیری، ساقه گل دهنده، هر چند سال یکبار ظاهر می شوند. این گیاه، گل های سفید و کرمی به تعدادِ زیاد، به شکل زنگوله ای کوچک و واژگون، تولید می نماید. اما در آپارتمان ها، کمتر به گل مینشیند. گل های گیاه یوکا ، در برخی ارقام، معطرند. با حذف جوانه انتهایی یوکا، گیاه به صورت ۲یا۳ شاخه در می آید که از نظر زیبایی جلوه خاصی دارد. این گیاه نسبت به شرایط نامساعد نور دما و هوا بسیار مقاوم است و در هر جای خانه می توان از آن استفاده کرد و به همین دلیل در اکثر خانه ها دیده می شود.
شرایط نگهداری از گیاه یوکا:
نور: این گیاه، گیاهی نور پسند است و بهتر است آنرا از سایه یا محیطهای خیلی تاریک دور نگه دارید. علاوه بر این، بهتر است گلدانتان را از تابش مستقیم آفتاب دور نگه دارید و نگذارید که برگها دچار سوختگی و بیماری شوند.
آبیاری: یوکا به منظم نبودن فواصل آبیاری بسیار حساس است. در فصل رشد یعنی بهار و تابستان آبیاری گیاه را به خوبی و به محض خشک شدن رویه خاک انجام دهید و از باز بودن زهکش مطمئن شوید. در زمستان نیز آبیاری را به نصف کاهش دهید. برای آبیاری صبر کنید تا رویه خاک خشک شود و بعد مجددا اقدام به آبیاری کنید. برای آبیاری گلدان از آبی که چند روز مانده استفاده کنید تا املاح آن تا حد ممکن کاهش پیدا کرده باشد. پس از آبیاری، هرگز اجازه ندهید زیر گلدانی یوکا خیس بماند و سریعا آب زیرین را تخلیه کنید. در غیر این صورت آب اضافی سبب پوسیدگی ریشه خواهد شد.
دما و رطوبت: کمترین دمایی که این گیاه میتواند تحمل کند، حدود ۱۰ درجه سانتیگراد است و بهتر است دمای محیط اطراف آن به بیش از ۲۵ درجه نرسد. درجه دمای مطلوب در زمستان 10 تا 16 درجه سانتیگراد است. این گیاه آپارتمانی را در فصلهای خیلی سرد یا خیلی گرم در محیطهایی با دمای متعادل قرار دهید. در تابستان هفته ای یکبار و در زمستان هر ماه یکبار غبارپاشی توصیه می شود.
خاک و کوددهی: یوکا به خاکی نیاز دارد که در تعادل باشد. این گیاه به خاکی با کیفیت بسیار بالا نیاز ندارد بلکه تنها چیزی که میخواهد یک زهکشی عالی است. اگر زهکشی به خوبی صورت نمیگیرد، با اضافه کردن مقداری شن و ماسه به خاک آن را تقویت کنید. خاک گیاه باید به قدری سنگین باشد که بتواند یوکا را نگه دارد و گیاه کج نشود و از سوی دیگر باید به قدری سبک باشد که آب را بیش از حد در خود نگه ندارد و اشباع نشود. فراموش نکنید قرار گرفتن یوکا در خاک خیس، سبب پوسیدگی یا ابتلای ریشه به عفونت های قارچی خواهد شد. خاک مناسب خاک لوم است که مخلوطی از شن رس و مواد آلی است.
فقط در طول فصول رشد به گیاه کود بدهید. از یک کود متعادل استفاده کرده و طبق دستور اصلی نوشته شده بر روی کود عمل کنید. دقت کنید که بیش از حد به گیاه کود ندهید : کود اضافی با تجمع در خاک، سبب سوختن ریشه میشود.
تکثیر: کاشت بذر، پاجوش، قلمه ی ساقه ، قلمه انتهایی نوک ساقه و ریزوم ها روش هایی برای تکثیر گیاه یوکا می باشند.
تکثیر با کاشت بذر: کاشت بذر معمولا در فصل بهار و دمای ۲۰ درجه سانتی گراد صورت می گیرد. اما این روش، در عمل، رایج نمی باشد.
تکثیر با پاجوش: معمولا در پای این گیاه، نهال های جدید به وجود می آیند. شما می توانید با جدا نمودنِ نهالِ جدید همراه با ریشه و کاشتِ آن در خاک مناسب، گیاهی جدید پرورش دهید. درصورتیکه پاجوش ها فاقد ریشه باشند، ابتدا آن ها را در ماسه مرطوب، ریشه دار نموده، سپس در خاک مناسب بکارید. گفتنی است که این گیاه، زمانی پاجوش تولید می کند که قسمت قاعده ساقه در داخل خاک بماند. در حالی که اغلب به خاطر زیبایی، این قسمت را بیرون از خاک قرار می دهند.
تکثیر با قلمه ساقه: از یوکاهایی که ساقه آن ها برهنه شده است، میتوانید قلمه هایی به طولِ ۸ تا ۱۰ سانتی متر تهیه نمائید. سپس دو طرفِ انتهاییِ قلمه را با چسبِ پیوند بپوشانید تا ویروس ها و قارچ ها به آن حمله نکنند. قلمه ها را به صورت افقی در ماسه شسته قرار دهید .این کار را طوری انجام دهید که نصف قطر قلمه ها داخل ماسه و نصف دیگر آن، بیرون باشد. روی قلمه ها را با نایلون بپوشانید تا رطوبتِ آن حفظ شود. بعداز ریشه دار شدن و جوانه زدن، می توانید آنهارا به گلدان هایتان، که حاوی خاک مناسب یوکا است، منتقل نمائید.
قلمه انتهایی نوکِ ساقه: مدتی پس از سربرداری گیاه یوکا، نهال های کوچکی در انتهای آن پدیدار میگردد. همچنین شما میتوانید آنها را در بهار، از گیاه مادر جدا کرده و در ماسه مرطوب بکارید. بعد از ریشه دار شدن، نهال ها را به گلدانی با ترکیب خاکی مناسب، انتقال دهید.
تکثیر با ریزوم ها: برای تکثیر یوکا از طریق ریزوم، باید ریزوم گیاه را از زیر خاک بیرون آورید و جدا کنید. سپس آنها را به گلدانی جدید منتقل کنید و در نور خورشید قرار دهید. پس از مدتی این ریزومها ریشه میدهند و شما یک یوکای جدید خواهید داشت.
نکات مهم درباره نگهداری از گیاه یوکا:
به طور کلی، یوکا، به گلدان متوسط تا بزرگ با زهکشی کامل و خاک مرغوب نیاز دارد.
بهتر است تعویض گلدانِ یوکا، هر ۲ سال یکبار و در فصل بهار انجام شود.
در هنگام تعویض گلدان، دقت نمائید که خاک آن کاملا فشرده شود.
در ۲ سال اول رشد نیازمند تعویض گلدان به سایز بزرگ تر است و بعد از آن در صورت بیرون زدن ریشه های گیاه از خاک و یا سوراخ های زهکش گلدان، اقدام به تعویض گلدان کنید. در غیر این صورت به دلیل اندازه بزرگ این گیاه، تعویض سالیانه ی خاک های سطحی با خاک غنی کافی است.
جهت تمیز نمودن برگ های یوکا از پارچه و یا اسفنج مرطوب استفاده کنید و از براق کننده های شمیایی به هیج وجه استفاده نکنید.
برگ های مرده و آسیب دیده را از گیاه جدا کنید. بهتر است این کار را بدون کمک قیچی و با دست انجام دهید. یعنی بهتر است گیاه را نبرید.با جدا کردن این برگ ها، کمک میکنید تا یوکا تمام انرژی خود را روی رشد برگ های جدید متمرکز کند.
اگر برگهای این گیاه بیش از حد شل شده باشید میتوانید آنها را جدا کنید یا از نزدیکی تنه هرس کنید. این هرس کردن تنها برای زیباتر کردن گیاه انجام میشود و نیازی اساسی برای سلامت یا رشد گیاه نیست.
بیماری ها و مشکلات گیاه یوکا:
برگ های زیرین زرد می شوند: نور کافی نیست. برای حل بحران، گیاه را به جای پرنورتری منتقل کنید. نور کافی، گیاه را از پژمردگی نجات میدهد
برگ ها در زمستان خشک می شوند: هوا گرم است،گیاه را به محل خنک تری منتقل کنید.غبارپاشی را فراموش نکنید.
برگ ها رنگ پریده اند: نور مستقیم زیاد است،گیاه به نور کافی نیاز دارد،ولی اشعه مستقیم افتاب به خصوص در ظهر به برگهای ان صدمه میزند.
برگ های جدید فاقد ریشه هستند: به تغذیه مصنوعی احتیاج دارد،اگر تغذیه به طور منظم انجام میشود ممکن است سردی هوا عامل ان باشد،شرایط را بازدید و نارسایی را رفع کنید.
گیاه خود را انداخته است: ریشه ها توسعه نیافته اند،گیاه را به گلدان کوچکتری منتقل کنید و کمپوست اطراف ریشه را کاملا متراکم نمایید،گلدان را به محل پرنورتری ببرید.
کلیه برگ های یک شاخه سیاه رنگ شده و می پوسند: ابیاری زیاد است،خاک های سطحی گلدان باید در فاصله بین دو ابیاری خشک شوند، زهکش را بازدید و اب زیر گلدانی را خارج نمایید.
برگهای یوکا خشک شدهاند: خشکی هوا و بی آبی میتواند باعث بروز این اتفاق شود. گیاه شما برای حفاظت از تنه اصلی، در برابر خشکی و مشکلات اول برگهایش را از دست میدهد تا بتواند اصل گل آپارتمانی را حفظ کند.
وجود لکه های قهوه ای روی ساقه و زیر برگ ها: عامل آن حشره افت است،سطح زیرین برگ را با پنبه اغشته به سم حشره کش نفوذی خیس و یا گیاه را هفته ای یکبار سمپاشی کنید تا علائم از بین بروند.
نقاط زنگ مانند روی برگ ها مشاهده می شوند: از مواد براق کننده استفاده شده است،برگ ها را فقط با پارچه و یا اسفنج مرطوب تمیز کنید.
کپک خاکستری روی برگ ها مشاهده می شود: عامل آن قارچ بوتری تیس که خود ناشی از هوای سرد و مرطوب است،گیاه را با سم قارچ کش سمپاشی کنید و به محل گرم منتقل کنید،غبارپاشی را تا رفع علائم متوقف کنید.آبیاری را کاهش دهید.
نقاط سفید رنگ پنبهای، بر روی برگهای یوکا ایجاد شدهاند: علت این عارضه آفتی به نام شپشک آرد آلود است. این آفت به یافت گیاه آسیب میزند و باید حتما برای درمان آن با آفت کشهای قوی اقدام کنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.